Edukacja muzyczna bez wykluczeń

Autor: Mirosław Grusiewicz

 

W dniach 7–8 czerwca 2024 roku w hotelu Atut w okolicach Lichenia Starego pod hasłem Edukacja muzyczna bez wykluczeń odbędzie się XII Ogólnopolska Konferencja Metodyczna Nauczycieli Muzyki.

 

To już dwunasta nasza konferencja. Sięgając pamięcią wstecz, można stwierdzić, że mimo stałego schematu i pewnych osób, które na niej gościły dość regularnie, każda była inna, wyjątkowa. Niepowtarzalność między innymi wynika z miejsc organizacji, za każdym razem jest ono inne. 

           

Przypomnę, zaczęliśmy w uzdrowisku Nałęczów, gdzie zajęcia mieliśmy rozlokowane w różnych miejscach, nie tylko w bazowym „Energetyku”, ale i w pałacu Małachowskich, w domu kultury, Sanatorium ZNP. Kolejny był Kazimierz Dolny z zabytkową szkołą (obecnie po renowacji nie do poznania) z ogniskiem i kolacją na świeżym powietrzu oraz z koncertem oratoryjnym w kościele farnym, potem była Rynia nad Zalewem Zegrzyńskim z pięknymi koncertami przygotowanymi przez NIFC. Kolejna odbyła się również w ośrodku wypoczynkowym położonym w lasach nad jeziorem, a było to w okolicach Skorzęcina w czasach wielkiego bumu wydawnictw szkolnych, stąd i towarzyszyła nam Grupa MoCarta i specjalnie dla nas z Niemiec zostały sprowadzone instrumenty orffowskie Studia 49. Trzy kolejne odbyły się w dużych miastach. Były to Kielce, ze współpartnerem Instytutem Edukacji Muzycznej UJK, Łódź oraz Warszawa, gdzie gościliśmy w przepięknym Służewskim Domu Kultury. Potem był hotel Cztery Wiatry nad zalewem Chańcza w Korytnicy. Dziewiątą konferencję zorganizowaliśmy wspólnie z Państwowym Zespołem Ludowym Pieśni i Tańca „Mazowsze” w ich wspaniałej siedzibie w Karolinie Otrębusach. Myślę, że dla nas wszystkich było to niesamowite, niezapomniane doświadczenie. Dużo ciepłych słów jako organizatorzy otrzymaliśmy po konferencji zorganizowanej w Poświętnem, małej miejscowości powiatu opoczyńskiego. I ostatnia konferencja była zorganizowana przy współudziale Wydziału Artystycznego oraz Wydziału Pedagogiki i Psychologii UMCS w ramach Lubelskiego Festiwalu Muzyki i Edukacji, a miała ona miejsce w nowo wybudowanym kampusie uniwersyteckim.

           

Nie mniej bogata jest historia współorganizatorów, patronów. Najwierniejszymi pozostają firma Casio, Szkoła Muzyczna Casio oraz Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Przez szereg lat naszym stałym partnerem był też Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, zawsze też towarzyszyły nam różne inne firmy, wydawnictwa, producenci, dystrybutorzy i sprzedawcy instrumentów i materiałów dydaktycznych, wreszcie gospodarze terenu. Nasi partnerzy, tak jak i miejsce organizacji, bardzo silnie wpływają na ostateczny kształt konferencji. 

           

Jaka będzie ta nadchodząca? Niewątpliwie wyróżnikiem jej będzie sporo nowych gości, edukatorów, prelegentów, którzy będą u nas po raz pierwszy. W takiej roli będą gościć Magdalena Andrys, Natalia Kłysz-Sokalska, Agnieszka Niesler, Monika Serafin-Chądzyńska, Kamil Trzebiński. Nowe osoby wiążą się z kolejnym wyróżnikiem, a mianowicie po raz pierwszy tak wyraźnie akcentujemy nauczanie muzyki dla uczniów klas starszych. Główny temat konferencji – edukacja muzyczna bez wykluczeń – też nie jest dla nas czymś, co często poruszaliśmy. Wręcz przeciwnie, w naszej praktyce raczej nie zwracaliśmy do tej pory uwagi na osoby z różnymi deficytami, z ograniczeniami w różnych obszarach, na osoby mniej uzdolnione. Miejsce konferencji i tym razem jest wyjątkowe. To nowoczesny kompleks hotelowo-wypoczynkowy z basenem, sauną, jacuzzi, z siłowniami, kręgielnią, wykwintną kuchnią, położony na skraju lasu, nieopodal Jeziora Licheńskiego. Chociaż, co byśmy nie mówili o samym hotelu i jego pięknym położeniu, to od ponad 20 lat Licheń Stary jednoznacznie kojarzony jest z największą budowlą sakralną w Polsce – bazyliką Najświętszej Maryi Panny. To ważne miejsce kultu religijnego w Polsce, ale to również miejsce – jak podaje Wikipedia – gdzie znajdują się największe organy w Polsce, piąte w Europie i czternaste na świecie.

             

Te wspomniane elementy niewątpliwie będą wyróżniać tegoroczną konferencję, ale jest jeszcze coś innego, co nadaje ton wszystkim naszym wydarzeniom – to nasi uczestnicy, goście. To oni wnoszą element radości, serdeczności, sprawiają, że po roku znów chce się przyjechać i spotkać razem. 

 

Wydarzenia konferencji

 

Prelekcje, prezentacje

 

Symfonia na 444 głosy.  Jak uczynić ciekawą teorię i historię muzyki - Danuta Gwizdalanka

Danuta Gwizdalanka na bazie swoich doświadczeń, w tym związanych z przygotowywaniem podręczników szkolnych do muzyki, pisaniem popularnych książek o muzyce, takich jak Symfonia na 444 głosy czy Przewodnik po muzyce kameralnej, spróbuje zastanowić się nad takimi problemami, jak:

− Jakie tematy związane z historią muzyki i literaturą muzyczną mogą być ciekawe dla dzisiejszych uczniów?

− O jakich warto mówić, rozmawiać, dyskutować?

− Jaką muzykę w szkole prezentować?

− Czy obecny kanon utworów szkolnych jest właściwy?

− Jak dobierać informacje o muzyce i w jaki sposób je podawać?

− Czy podręczniki szkolne do muzyki mają seans?

− Czy portal z muzyczną bazą dydaktyczną specjalnie dedykowany dla nauczycieli i uczniów jest potrzebny, a jeżeli tak, to co powinien zawierać i kto powinien opracowywać do niego materiały?

            Jak sama stwierdziła, chce sprowokować dyskusję i na te tematy porozmawiać z nauczycielami.

 

Co zrobić, żeby się chciało? O motywacji do nauki muzyki na podstawie doświadczeń pracy z uczniami w szkole muzycznej I stopnia - Agnieszka Niesler

Szkoły muzyczne I stopnia, tzw. popołudniówki, charakteryzują się bardzo zróżnicowaną grupą uczniów. W obrębie jednej szkoły mogą uczyć się zarówno osoby, które jeszcze nie rozpoczęły nauki w I klasie szkoły podstawowej, jak i maturzyści czy nawet studenci. Uczenie w takich klasach to ciągłe poszukiwanie uniwersalnych rozwiązań. Prelegentka postara się zaprezentować, jak jej się udaje wzbudzać zainteresowanie uczniów omawianymi tematami. Przedstawi również materiały do wykorzystania na lekcjach muzyki w szkole ogólnokształcącej.

 

Książki o muzyce i do muzyki w edukacji dziecka - Natalia Kłysz-Sokalska

Celem wystąpienia jest wskazanie najnowszych, wartościowych i inspirujących publikacji książkowych o muzyce opracowanych dla dzieci w różnym wieku. Prelegentka omówi miejsce i funkcje tego typu literatury w edukacji muzycznej, zwróci uwagę na elementy wspólne dla nauki języka i muzyki oraz przedstawi wybrane formy pracy łączące te dwa obszary. Publikacje związane z muzyką będą omawiane i prezentowane według ich celowości:

1. Aktywizujące muzycznie.

2. Poszerzające wiedzę z zakresu historii muzyki.

3. Uzupełniające i porządkujące wiedzę z zakresu teorii muzyki.

4. Wspierające rozwój kompetencji pozamuzycznych.

 

Budowanie kompetencji społeczno-emocjonalnych na zajęciach artystycznych - Monika Serafin-Chądzyńska

Omawiane zagadnienia:

− Rzeczywistość współczesnego ucznia w klasie.

− Rola nauczyciela w rozumieniu potrzeb indywidualnych ucznia oraz potrzeb grupy.

− Rola zajęć artystycznych w obserwacji i wspomaganiu sensorycznym ucznia.

− Czym jest wykluczenie na zajęciach artystycznych?

 

Debata

 

I co dalej z edukacją muzyczną? Stan obecny, oczekiwania, wyzwania, realne możliwości – moderatorzy: Natalia Kłysz-Sokalska, Alicja Delecka-Bury, Ryszard Popowski, Piotr Kaja 

 

Warsztaty w grupach

 

 Magdalena Andrys − Escape room na lekcji muzyki

W poszukiwaniu pomysłów na atrakcyjne zajęcia wzbudzające ciekawość i zaangażowanie uczniów przychodzi nowatorski „pokój zagadek” − escape room. Rozbudzona podczas gry fascynacja motywuje do poznawania i odkrywania, zachęca do myślenia i entuzjazmu. Uczy poprawnej komunikacji, logicznego, strategicznego myślenia w podejmowaniu decyzji i odwagi w rozwiązywaniu zadań. Zabawa przeniesiona z gier on-line do świata rzeczywistego cieszy się coraz większą popularnością. A gdyby tak… „gra” na lekcji muzyki, w obliczu trendu grywalizacji edukacji, nie odnosiła się tylko do wykonywania utworów na instrumentach? W jaki sposób komercyjny escape room przenieść do sali muzycznej? Jak zorganizować zajęcia muzyki z elementami escape roomu, nie rezygnując przy tym z pożądanej aktywności muzycznej? To dopiero zagadka!

 

 Piotr Kaja – Konwencjonalne i niekonwencjonalne metody oraz formy nauczania muzyki w szkole podstawowej

Problemy, zagadnienia:

– Uczeń kiedyś – uczeń dziś: jak pracować z dzieckiem XXI wieku?

– Emocje i empatia na lekcjach muzyki: nie boję się konkurencji ze strony IA.

– Edukacja muzyczna formalna i nieformalna.

– Projekty muzyczne krótko- i długoterminowe.

– Kodeks dobrych praktyk nauczyciela muzyki.

 

Izabela Witek – Uczenie niepostrzeżenie – gry muzyczne i metody aktywizujące na lekcjach muzyki

Co zrobić, by uczniowie myśląc, że uczestniczą w świetnej zabawie, w istocie zdobywali wiedzę muzyczną? Można im zaproponować gry oraz nietuzinkowe metody aktywizujące. Na zajęciach „Uczenie niepostrzeżenie” poznamy muzyczne gry planszowe i karciane do samodzielnego przygotowania, które pozwolą uczniom zdobyć wiedzę w przyjemny, przystępny i emocjonujący sposób. Metody aktywizujące zaprezentowane w trakcie zajęć to wybór tych ulubionych spośród wielu różnych propozycji stosowanych przez prowadzącą. „Uczenie niepostrzeżenie” to zapowiedź dobrej zabawy i skutecznej nauki!

 

Inne wydarzenia

 

Prezentacje, promocje, loterie, konkursy, niespodzianki przygotowane przez sponsorów, przede wszystkim przez firmę CASIO oraz PWM.     

 

Koncert – Nauczyciele i uczniowie Prywatnej Szkoły Muzycznej Świat Muzyki w Wilczynie. Przygotowanie i prowadzenie koncertu: Kamil Trzebiński.

 

Wycieczka

 

Proponujemy wykorzystać miejsce pobytu i zwiedzić największą budowlą sakralną w Polsce – bazylikę Najświętszej Maryi Panny z największymi w środku organami w Polsce, piątymi co do wielkości w Europie i czternastymi na świecie. Specjalnie dla nas odbędzie się prezentacja instrumentu, będzie też można zagrać na nim osobiście. Będziemy też mogli z przewodnikiem zwiedzić cały kompleks kultu religijnego, w tym kościół św. Doroty, muzeum papieskie, górę „Golgota”, las Grąbliński z Drogą Krzyżową.

Możemy też pomóc zorganizować wycieczki w inne atrakcyjne miejsca regionu. W okolicy znajduje się między innymi:

1. Jezioro Gopło i Kruszwica z zabytkową „Mysią Wieżą” i pięknym teren wokół.

2. Inowrocław i wspaniałe tężnie solankowe.

3. Czynna kopalnia soli w Kłodawie z trasą turystyczną otwartą dla zwiedzających.

4. Konin, a w nim: Starówka, Muzeum Okręgowe, Jezioro Turkusowe Gosławice, i okolice Konina: zabytkowy klasztor Kamedułów w Bieniszewie, klasztor Misjonarzy św. Rodziny w Kazimierzu Biskupim, tereny po kopalni odkrywkowej z zabytkowymi maszynami w Kleczewie, zamek biskupów poznańskich w Koninie-Gosławicach, wieże widokowe w Złotej Górze i w Paprotni.

 

Goście konferencji: edukatorzy, prelegenci, muzycy

 

Danuta Gwizdalanka – doktor muzykologii, popularyzatorka muzyki i komentatorka współczesnych zjawisk z zakresu kultury muzycznej. Jest autorką licznych książek o muzyce, w tym m.in. monografii o Witoldzie Lutosławskim, Mieczysławie Wajnbergu, Karolu Szymanowskim, Marii Szymanowskiej, W.A. Mozarcie, serii podręczników do historii muzyki dla szkolnictwa muzycznego i ogólnokształcącego, książek popularyzatorskich, takich jak Muzyka i polityka, Muzyka i płeć, Przewodnik po muzyce kameralnej, Słowniczek oznaczeń i skrótów muzycznych. Bestsellerami ostatnich lat są książki 100 lat z dziejów polskiej muzyki oraz Symfonia na 444 głosy.

 

Agnieszka Niesler – absolwentka instrumentalistyki AM we Wrocławiu oraz kompozycji i teorii muzyki AM w Katowicach. Jest nauczycielem dyplomowanym przedmiotów teoretycznych w PSM w Wodzisławiu Śląskim. Aktywnie działa w zakresie promocji szkoły, w tym nadzoruje jej obecność w mediach społecznościowych. Tworzy filmy edukacyjne oraz teksty na temat dzieł muzycznych, kompozytorów i historii muzyki. Na YouTube pod swoim nazwiskiem Agnieszka Niesler prowadzi kanał z materiałami dydaktycznymi do wykorzystania na lekcjach muzyki w szkole ogólnokształcącej oraz na audycjach muzycznych w szkołach muzycznych I stopnia. Jej teksty można znaleźć na stronie internetowej Historia muzyki nie gryzie.

 

Natalia Kłysz-Sokalska – doktor w dyscyplinie pedagogika; absolwentka kierunku edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej, specjalności: edukacja muzyczna i dyrygentura chóralna AM w Poznaniu. Pracuje w macierzystej uczelni jako adiunkt w Instytucie Edukacji Artystycznej, gdzie pełni funkcję kierownika Katedry Edukacji Muzycznej. Oprócz tego jest nauczycielem muzyki i rytmiki w szkole ogólnokształcącej i dyrygentem szkolnego chóru dziecięcego. Opublikowała dwie książki Emocje, język, muzyka. Stymulowanie wyrażania emocji przez dzieci oraz Zaczarowany świat muzyki – piosenki, zabawy i ćwiczenia muzyczne dla dzieci, wiele artykułów naukowych, popularnonaukowych i metodycznych, regularnie prowadzi warsztaty i szkolenia z zakresu edukacji muzycznej.

 

Izabela Witek – nauczyciel muzyki w szkolnictwie ogólnokształcącym, doradca metodyczny przedmiotu muzyka w Regionalnym Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli WOM w Częstochowie, muzykoterapeutka, arteterapeutka, trenerka szkoleń oraz instruktor żeglarstwa. Tworzy szkolenia muzyczne dla nauczycieli, a także gry i interaktywne pomoce lekcyjne, w mediach społecznych założyła i prowadzi grupę „Muzyka w szkole”. 

 

Magdalena Andrys – doktor nauk społecznych. Absolwentka kierunku edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej AM im. I.J. Paderewskiego w Poznaniu. Obecnie jest adiunktem w macierzystej uczelni na Wydziale Kompozycji, Dyrygentury, Wokalistyki, Teorii Muzyki i Edukacji Artystycznej, pełni funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Edukacji Artystycznej. Przez dziesięć lat pracowała również w szkole podstawowej, obecnie, poza pracą na uczelni, jest nauczycielką muzyki i dyrygentem chóru w poznańskim II Liceum Ogólnokształcącym. Swoją działalność artystyczną i dydaktyczną koncentruje na innowacyjnych projektach edukacyjno-artystycznych, warsztatach, koncertach, spektaklach muzycznych dla dzieci i młodzieży.

 

Alicja Delecka-Bury − doktor nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika, pracuje w Akademii Sztuki w Szczecinie na Wydziale Edukacji Muzycznej oraz jako nauczyciel kształcenia słuchu w PSM I st. Jest członkiem założycielem Sekcji Pedagogiki Sztuki przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN, członkiem Zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Muzycznych, konsultantem CEA. Uczestniczyła w pracach Komitetu Naukowego International Symposium on Performance Science, organizowanego przez Royal College of Music z Londynu, opublikowała pięć monografii i ponad dwadzieścia artykułów o tematyce pedeutologicznej i pedagogicznej z zakresu edukacji muzycznej, w tym trzy tomy serii  Współczesne wyzwania szkolnictwa muzycznego (2015, 2016, 2020).

 

Piotr Kaja – nauczyciel muzyki i rytmiki, muzyk, kompozytor, aranżer, edukator/trener. Od 1993 roku systematycznie prowadzi warsztaty metodyczne dla nauczycieli. Jest autorem i współautorem licznych publikacji metodycznych, podręczników szkolnych, śpiewników, przewodników, ćwiczeń, programów nauczania, opracowań muzycznych oraz projektantem gier i aplikacji edukacyjnych. Między innymi był współtwórcą platformy edukacyjnej Eduskrypt.pl oraz projektu edukacyjnego „P21 – Twórcze Przedszkole XXI wieku”. Obecnie jest nauczycielem muzyki w ZSZP w Śniadowie i doradcą metodycznym w zakresie muzyki w województwie podlaskim (CEN Łomża), we własnym zakresie prowadzi również działalność edukacyjną i wydawniczą.

 

Ryszard Popowski – doktor nauk pedagogicznych, wieloletni pracownik dydaktyczno-naukowy Instytutu Muzyki Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, pedagog i metodyk rodem z Gdańska. Jest autorem podręcznika Gram z nut. Podręcznik do nauki muzyki. Od wielu lat jest niezwykle zaangażowany w sprawy edukacji muzycznej osób z niepełnosprawnościami. Prowadzi Europejskie Centrum Edukacji Kulturalnej Osób Niepełnosprawnych (ECEKON) oraz jest współtwórcą i współkierownikiem gdańskiej Orkiestry Vita Activa, działającej w ramach Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym.

 

Monika Serafin-Chądzyńska – nauczyciel-terapeuta w przedszkolu specjalnym dla dzieci ze spektrum autyzmu, terapeuta zajęciowy w Poradni Zdrowia Psychicznego dla dzieci i młodzieży oraz terapeuta integracji sensorycznej i TUS, edukator twórczości i kreatywności, nauczyciel akademicki. Jest współautorką kilku publikacji dydaktycznych z zakresu wychowania przedszkolnego, wieloletnim wolontariuszem różnorodnych projektów edukacyjnych związanych z terapią zajęciową, twórczością i kreatywnością. Była członkiem zespołu autorskiego projektu edukacyjnego P21 – Twórcze Przedszkole XXI wieku oraz Zespołu Autorskiego Pakietów Edukacyjnych opracowującego oprogramowanie dla podłogi interaktywnej FlySky firmy Didactix IT.

 

Kamil Trzebiński – jest animatorem życia muzycznego na pograniczu kujawsko-wielkopolskim, gdzie pracuje i mieszka. Ukończył UAM, Wydział Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu, kierunek edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej, specjalność estrada instrumentalna – fortepian. Jest również absolwentem kilku kierunków studiów podyplomowych: historia, plastyka, zarządzanie oświatą oraz Studium Organistowskiego Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Od 2013 r. pełni funkcję organisty w kościele św. Urszuli w Wilczynie i dyrygenta parafialnego zespołu wokalnego Sursum Corda. Na co dzień zajmuje się pracą pedagogiczną. Jest nauczycielem muzyki, plastyki i historii w szkole podstawowej w Jeziorach Wielkich oraz w Dębówcu. W 2015 r. w Wilczynie utworzył prywatną szkołę muzyczną „Świat Muzyki”, którą kieruje i realizuje w niej swoje pomyły. Poza praktyką muzyczno-pedagogiczną interesuje się teorią i badaniami dotyczącymi nowoczesnych technologii i ich zastosowaniem w edukacji.

 

Prywatna Szkoła Muzyczna „Świat Muzyki” w Wilczynie

Placówka funkcjonuje od 2015 r. w Wilczynie w powiecie konińskim. Założył ją i jest jej dyrektorem Kamil Trzebiński. Obecnie szkoła liczy 65 uczniów, którzy kształcą się w cyklu 4-letnim opartym na autorskich programach nauczania. Szkoła prowadzi specjalności:

– fortepian,

– skrzypce,

– organy,

– akordeon,

– gitara klasyczna i elektryczna

– keyboard i syntezator,

– ukulele,

– śpiew klasyczny z emisją głosu,

– śpiew rozrywkowy z emisją głosu,

– zajęcia umuzykalniające z elementami rytmiki.

Każda specjalność obejmuje pion zbiorowych zajęć teoretycznych i praktycznych, w tym jest chór szkolny oraz musical. Do szkoły uczęszczają dzieci z Wilczyna i z pobliskich terenów wiejskich. Stałą jej działalnością jest organizowanie koncertów, na których oprócz uczniów występują różni zapraszani artyści. Od czasu powstania nieustannie rozwija się, w planach i przygotowaniach jest otwarcie nauki gry na instrumentach dętych, wprowadzenie kompozycji metodami cyfrowymi, a także utworzenie filii szkoły w innych miejscowościach.

 

Głównymi partnerami tegorocznego przedsięwzięcia są: 

– Firma CASIO,

– Szkoła Muzyczna Casio, 

– Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 

– Prywatna Szkoła Muzyczna „Świat Muzyki” z Wilczyna,

– Hotel Atut. 

 

Bieżące informacje o konferencji, warunki uczestnictwa oraz zapisy na nią są dostępne na naszych stronach internetowych. Gorąco namawiamy do skorzystania z naszej oferty. Miło nam będzie Państwa gościć – do zobaczenia w czerwcu w hotelu Atut.

 

Przypisy: