Moniuszko i opera. Radziejowice po raz trzeci

Autor: Alicja Delecka-Bury

 

 

W dniach 15−16 listopada 2019 roku w Domu Pracy Twórczej w Radziejowicach pod hasłem „Moniuszko i opera” odbyła się III Ogólnopolska Konferencja dla Nauczycieli Muzyki zorganizowana przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. Konferencja trwała dwa dni. Uczestniczyło w niej około stu nauczycieli z całej Polski.

 

 

Konferencję otworzył dyrektor Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina dr Artur Szklener, dziękując uczestnikom za liczne przybycie. Zaraz potem odbyło się spotkanie z Wiesławem Ochmanem, cenionym polskim tenorem lirycznym, artystą występującym od 1967 roku na najbardziej prestiżowych scenach świata: Opery Berlińskiej, mediolańskiej La Scali, nowojorskiej Metropolitan Opera. Wysłuchaliśmy nie tylko recitalu Wiesława Ochmana z akompaniamentem Andrzeja Płonczyńskiego, ale także rozmowy z artystą, którą poprowadził Przemek Psikuta, dziennikarz radiowej Dwójki. Maestro tryskał humorem i energią, przepięknie śpiewał i niezwykle umiejętnie opowiadał anegdoty zza kulis oper. Przewidziane półtora godziny na spotkanie przebiegło zbyt szybko…

 

 

Kolejnym punktem była prezentacja Anny Adamusińskiej-Tasak z NIFC na temat związków Fryderyka Chopina z operą. Badaczka jest muzykolożką i lingwistką, a także autorką pracy naukowej Scena warszawska oczami Fryderyka Chopina. Wyniki swoich analiz przedstawiła obecnym nauczycielom, okraszając je zdjęciami.

           

Paweł Siechowicz, który jest autorem i realizatorem „lekcji operowej” przygotowanej dla uczniów klas 4–8 w ramach projektu edukacyjnego Teatru Wielkiego – Opery Narodowej pt. „Opera w kadrze”, przedstawił warsztaty pt. Opera w kadrze: Czarodziejski flet. W zrozumieniu emocji, jakie płyną z muzyki Wolfganga Amadeusza Mozarta oraz z kreacji aktorskiej, pomagały występy solistów prezentujących fragmenty tejże opery. Usłyszeliśmy świetne, energiczne wykonanie arii i duetu Papageny i Papagena dzięki artystom: Oldze Siemieńczuk (sopranistka), Damianowi Wilmie (baryton) oraz Tamarze Granat (pianistka).

           

Po obiedzie wysłuchaliśmy wykładu dr. Marcina Boguckiego z Uniwersytetu Warszawskiego pt. Halka od podszewki. Autor poddał refleksji przyczyny tak wielkiego sukcesu i popularności opery Halka Stanisława Moniuszki, którą doświadczamy do dziś, oraz przedstawił jej różne, czasem niezbyt udane inscenizacje. Prezentowane fragmenty ubogacone były niezwykle wnikliwymi komentarzami i uwagami prowadzącego.

 

           

 

Kolejne warsztaty Pedagogika teatru (operowego) w szkole zakładały, że uczestnicy sami popróbują swoich sił w operze. Podczas tej aktywności uczniowie uczą się języka opery w praktyce, posługując się m.in. muzyką, gestem, słowem, ruchem, dźwiękiem, mimiką, rekwizytem. Warsztaty z czynnym uczestnictwem odważnych ochotników poprowadził Daniel Stachuła.

           

Niezwykle interesujący wykład pt. Taniec w operze polskiej wygłosiła Romana Agnel. Wykładowczyni podkreślała, że od początków polskiej opery taniec włączany w dramaturgię decydował o jej narodowym charakterze. Prezentowane na deskach oper polonezy i mazury wzmacniały poczucie narodowej wspólnoty. Choreografie przygotowywane na potrzeby scen operowych wpływały następnie na to, co tańczono w mieszczańskich salonach.
           

Po kolacji odbył się wieczór taneczny z warsztatami poprowadzonymi przez tancerzy Baletu Dworskiego „Cracovia Danza” pod przewodnictwem Romany Agnel. I w ten aktywny sposób zakończył się dzień pierwszy.

 

 

Kolejnego dnia rozpoczęliśmy zmagania konferencyjne od wykładu pt. Opera dziecięca – od klasyki do współczesności. Maria Majewska-Mocek z Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu przedstawiła dwa nurty twórczości: opery komponowane pierwotnie z myślą o dorosłym odbiorcy, ale osadzone w baśniowej tematyce i dziś chętnie inscenizowane jako spektakle familijne oraz opery pisane z zamysłem zaciekawienia młodych słuchaczy. Okazało się, że jest to bogata twórczość, dość chętnie wystawiana na deskach polskich teatrów muzycznych.

 

 

Następnie wzięliśmy udział w warsztatach o wdzięcznym tytule: Operacje. Prowadzący warsztaty Piotr Tabakiernik – nauczyciel szkoły muzycznej w Warszawie – przedstawił „badanie” opery. Przy akompaniamencie zespołu instrumentalnego uczestnicy spróbowali poprzez zadania muzyczne, werbalne i ruchowe zbadać ten gatunek i wskazać drogi jego przybliżania młodym odbiorcom. Poszczególne ćwiczenia dotyczyły muzyki i libretta opery Flis Stanisława Moniuszki. Ostatni wykład poświęcony był operze polskiej w XX wieku. Bardzo interesująco omówił ten temat Aleksander Laskowski.

           

Podczas całej konferencji można było zapoznać się z propozycjami edukacyjnymi NIFC oraz  Teatru Wielkiego − Opery Narodowej, Opery Bałtyckiej, Teatru Wielkiego w Poznaniu, Opery Śląskiej, a także z projektem „Grajmy w szkole” oraz „Akademia Chóralna − Śpiewająca Polska”.

           

Odbyło się również uroczyste wręczenie nagród laureatom Konkursu dla Nauczycieli Muzyki „Klasyka w klasie”. Uczestnikom została zaprezentowania we fragmentach najlepsza lekcja o operze. Chociaż konkurs jest ogłaszany co rok już od trzech lat, niestety nadal nie cieszy się dużym zainteresowaniem nauczycieli, a szkoda, gdyż nagrody są cenne. W tym roku komisja w składzie: Grzegorz Michalski (NIFC) – przewodniczący, prof. Zofia Konaszkiewicz (UMFC), Adam Świtała (prezes PSEiAM) nie przyznała głównych nagród. W kategorii I (grupa wiekowa: 1−3 klasa szkoły podstawowej) przyznano wyróżnienie dla p. Izabeli Witek za lekcję W zaklętym, bałtyckim mieście… − muzyczna opowieść Feliksa Nowowiejskiego, a w kategorii II (grupa wiekowa: 4−8 klasa szkoły podstawowej) przyznano wyróżnienie p. Katarzynie Kulszew, która przedstawiła lekcję Opera – wielkie przedsięwzięcie. Ponieważ jury zdecydowało o przyznaniu nagród głównych osobom wyróżnionym, nauczycielki i ich szkoły otrzymały naprawdę wartościowe nagrody np. instrument klawiszowy Clavinova i słuchawki dla wszystkich uczniów w klasie, która brała udział w lekcji.

           

Na zakończenie konferencji odbył się piękny recital pieśni Stanisława Moniuszki i Ignacego Jana Paderewskiego w wykonaniu Anny Radziejewskiej (mezzosopranistki) i Pawła Sommera (przy fortepianie).

           

Następnie odbyła się fakultatywna wycieczka po kulisach Teatru Wielkiego − Opery Narodowej w Warszawie. Pod fachowym okiem przewodniczki z Teatru zwiedzaliśmy scenę oraz pracownie krawieckie i kostiumowe. Ciekawostką, która utkwiła mi w pamięci, jest fakt, że scena Opery jest tak duża, głęboka i wysoka, że zmieściłaby się na niej cała La Scala z Mediolanu. Ta informacja naprawdę zrobiła wrażenie!

           

Było to moje kolejne spotkanie z edukatorami z NIFC podczas konferencji kierowanej do nauczycieli muzyki. Jestem z niego bardzo zadowolona. Myślę, że niewiele jest okazji, aby uzmysłowić sobie, że muzyka jest nie tylko zabawą, ale również i przede wszystkim sztuką, którą należy kultywować, szanować i znać. Chwała pracownikom działu edukacji NIFC za to, że nie ustają w wysiłkach, by przy najmniej raz w roku nam o tym przypomnieć.

 

-----------------------------------

W relacji wykorzystano materiały promocyjne organizatorów, w tym zamieszczone zdjęcia pochodzą ze zbiorów Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina.